Tuesday, June 28, 2016

පුංචි දඩයක්කාරිය ඇශෝල්පන්

තෙරක් නොපෙනන තුන්ද්‍රාව

සීතලෙන් රතුපාට වුනු කම්මුල් , නරි සමෙන් මසපු තොප්පිය, දකුණතේ පැලපදියම් වී ඉන්න දඩයම් උකුස්සා ඇශෝල්පන් ට එක්කළේ අපූරු චමත්කාරයක්. ඇය තමයි දැනට ලොව වාසය කරන එකම උකුසු දඩයක්කාරිය.
 යන්තම් අවුරුදු දාහතරක් වයස ඇය, ඇගේ සමවයසේ පිරිමි ළමයින් හට ලජ්ජා හිතෙන තරමේ දක්ෂතා වලින් පිරුණු තැනැත්තියක්. තම උකුස්සාත් රැගෙන ඈත තුන්ද්‍රා වල කරක්ගසන්නට පුරුදු වී සිටින ඇය, හවසට ගෙදර එන්නේ වැලි මීයෙක් එහෙමත් නැත්නම් පුංචි ක්ෂීරපායී සතෙක් පැත්තෙන් එල්ලාගෙන.
අවුරුදු දාහතරක පුංචි දැරිවියකගේ ජීවිතය මේ අකාරයෙන් ගෙවීම ගැන රස්තියාදුකාරයාගේ මනසට ඇති කලේ අමුතු හැඟීමක්. නමුත් ඇශෝල්පන් නම් ඉන්නේ ඇගේ ජීවිතය ගැන උපරිම තෘප්තියකින්.

"මං ආසයි අස්සයගේ පිටේ යනගමන් මගේ උකුස්සාට මගේ පියා කියාදුන්නු කතා කියාදෙන්න, මට හිතෙනව උට ඒව තේරෙනවා ඇති කියල. මම මගෙ තාත්ත ට ඇරුනම වැඩිපුරම ආදරේ මගෙ අම්මටයි ආච්චිටයි මගෙ මේ උකුසු පැටියටයි. "
පුංචි ඇශෝල්පන්

පුංචි ඇශෝල්පන් නිහඬ තෙරක් නොපෙනෙන තුන්ද්‍රවට පෙම් කරන්න අරං දැනට යන්තම් අවුරුද්දක්. උදෑසන  තුන්ද්‍රවේ සීතලෙන් මිරිකුණු කූඩාරමක ගුලිවෙලා නිදන් සිටින ඇශෝල්පන් ඇයගේ මව විසින් අවදි කරවනව. සම වයසේ සිටින  ඕනෑම දරුවෙක් මෙන් කම්මැලි ඈ ගේ සුදානම තවත්  පොරෝනය තුලට වී නිදිලොවට දිවයාමට. නමුත් ඇගේ මවගෙන් නම් බුරුලක් නැතිපාටයි.
කුඩාරම මධ්‍යයේ තිබෙන බොයිලේරුව ලඟට යන ඇශෝල්පන් ගිනි තපිමින් ඉන්න ඇගේ පියාට  හවුල් වෙනව. ළඟදීම පැමිණෙන ශීත කාලය වෙනුවෙන් අහාර රැස්කිරීම ගැන දෙදෙනා අතර නොදැනුවත්වම  දිගු කතාවක් ඇතිවෙනව.

ඇගේ පියාගේ බලාපොරොත්තුව තුන්ද්‍රවේ නැගෙනහිර දෙසට දින කිහිපයක් දඩයමේ යාමට. ඇශෝල්පන් ගේ දෑස දීප්තිමත්. ඇය දිගු කාලයක් තිස්සේ හීන මැව්ව දිගු දඩයම් චාරිකාවට දින එළැඹිලා!.
ඇශෝල්පන් තම පියා සමගින් දිගු දඩයම් චාරිකාවට සුදානම් වෙනව, ඔවුන් දින පහක් තුන්ද්‍රාව ඔස්සේ දඩයමේ යාමට නියමිතයි.

ඇශෝල්පන් ගේ පියා තමන් සතු දක්ෂම උකුස්සාව මේද අඩංගු අහාර වලින් සංතෘප්ත කරවනව.  වෙනදාට බරප්පතලක් නොමැතිව කෑම කන  උකුස්සාට දැන් පැවරී තිබෙන වගකීම  වැටහිලා වගෙයි!  ...

අංශක බින්දුව  ආසන්නයේ පවතින උෂ්ණත්වයක් යටතේ දඩයම් කිරීම ඉතා අපහසු කාර්යයක්. ශරීරයේ ශක්තිය, අභ්‍යන්තරය උණුසුම්ව තබාගැනීමට වැයවන හේතුව නිසාවෙන් දඩයක්කරුවන් ඉක්මනින්ම වෙහෙසට පත්වෙනව, මේ නිසාම ඇශෝල්පන් ගේ මව, ඇශෝල්පන්  දඩයමේ රැගෙන යාම ගැන සිටින්නේ තරමක  බියකින්. නමුත් ඇගේ එකම සැනසීම වන ඇශෝල්පන් ගේ පියා නිසාවෙන් ඇගේ බිය, නිසල තුන්ද්‍රාවේ ඈතට පාවී යනව.

කාන්තාරයේ වැලිකුණාටු ඇතිවනවාක් මෙන්ම මේ පළාතේ හිම කුණාටු ඇති වීම අරුමයක් නොවන නිසා  ඇශෝල්පන්ගේ පියා ඈත නැගෙනහිර කාලගුණය ගැන මනාව විමසිල්ලෙන් සිටිනව,
දින පහකට ප්‍රමාණවත් ආහාර , නරි හමෙන් නිමකරපු කබා , උකුස්සාට කැවීමට මේද කුට්ටියක් , අහාර පිසින භාජන , දර කැබලි මේ හැමදේම වෙනම අශ්වයෙකුගේ පිටේ එල්වනව. ඔවුන් රාත්‍රිය ගත කරන ගල්ගුහා අසල දිය උල්පත් තිබෙන නිසා විශාල බරකින් අමතර අශ්වයා නිදහස්.

මේ දිනවල ඇශෝල්පන් සිටින්නේ අමුතුම සතුටකින්, ඇගේ නොයිවසිල්ල ඇගේ ආත්අම්මාටත් දකින්න ලැබී ඇති හැඩයි.

" ඇශෝල්පන් ගේ තාත්තත් ඔය වගේම තමයි පුංචි සන්නියේදී. දිග දඩයම් දවස් කියන්නෙ එයාට ඇඟිලි ගනිමින් බලං ඉන්න කාරණයක්. ඒ කාලේ අපිත් ඇශෝල්පන් ගේ අම්ම වගේ , හිතේ ගින්දරක් තියන් ජිවත් උනේ දඩයමේ ගිය කාලෙට. දැන් අපි නාකි උනාට ඒ දවස් වල හොඳට දුවල පැනල එයාලට පහසුවෙන් දඩයමේ යන්න ඕනේ කලමනා ටික හදල දුන්න, මට ආඩම්බරයි මගෙ මිනිබිරී ගැන, මේ ලෝකෙටම ඉන්නෙ එක්කෙනයි කියන්නෙ පොඩි දෙයක් නෙවේනෙ. අනික දැන් ඉන්න කොල්ලොත් එක්ක බැලුවහම ඒකි කොච්චර ආඩම්බර වෙන්න ඕනෙද.මට ආස කවද හරි මං ජිවත් වෙලා හිටියොත් , මගෙ කෙල්ල , එයැයිගෙ තාත්ත වගේ දිග දඩයම් චාරිකාවක් යනවා දකින්න. "

කෙමෙන් කෙමෙන් චාරිකාවට දින ලං වෙනව. ඇශෝල්පන් ගේ මව දඩයක්කරුවන් දෙදෙනා නොපෙනී යන තුරු හිතේ සාංකාවකින් බලාන ඉන්නව.


පළමුවන දඩයම් දිනය

ඇශෝල්පන් හා ඇගේ පියාගේ පළමු ගමනාන්තය අල්තායි කඳුවැටියෙන් නැගෙනහිරට වෙන්නට කන්ද තුල පිහිටා තිබෙන ගුහාවක් වෙතට. විශාල ප්‍රමාණයේ කඳුකර මුගටින්ට(Mountain Weasel) ප්‍රසිද්ධ මේ ප්‍රදේශය තුලින් සැලකිය යුතු දඩයම් ප්‍රමාණයක් කරගැනීම තමයි ඔවුන්ගේ අරමුණ.
කඳුකර මුගටියෙක්


නැගෙනහිරට කිලෝමීටර් 50ක පමණ  දිගු ගමනකින් පසුව, ගුහාවට පැමිණෙන ඇශෝල්පනුත් ඇගේ පියාත් කෙටි විවේකයක් ගැනීමට සැරසෙනව. ඇශෝල්පන් ට ඇගේ පියාගෙන් උත්තර සොයා දැනගත යුතු ප්‍රශ්න ගණනාවක් තිබෙනව වගෙයි.

" තාත්තේ අර ගුහාවේ ඇඳලා තියෙන්නෙ මොනවද?" කුතුහලයකින් යුතුව ඇශෝල්පන් විමසන්නට වුණා.
"ඒ  දුව  අපේ මුතුන්මිත්තන්ගේ කළා නිර්මාණ. එයාල මේ පළාතේ දඩයමේ ඇවිත් වෙහෙස නිවාගන්න ඇඳපුව.
"

ගුහා චිත්‍ර

ආදී කසාක්ස්ථාන ජනයා දඩයම මගින් තම බඩගිනි නිවාගත්  සංචාරක ජීවන රටාවකට හුරුවුණු ජනතාවක්. පසුකලකදී කුඩාරම් ගසා අශ්වයින් බැටළුවන් වැනි සතුන් ඇති කිරීමට වගේම අර්ධ සංචාරක දිවිපෙවෙතකට හුරුවුණු ඇශෝල්පන් ගේ පියාගේ පරම්පරාව, කසාක් වරුන්ගේ ජීවන විවිධත්වය පෙන්නුම් කරන අපූරු උදාහරණයක්.

"අපි දඩයම් ජිවිතයට කැමැතියි. ඒක අපේ මුතුන්මිත්තෝ අපිට දුන් දේවල්. මේ එයාලගේ දැනුම. ඔවුන් කරුණාවන්ත නිසා තමයි අද අපි අපේ බඩගින්න් නිවගන්නෙත්.  ඔවුන් අපිට කියල දුන්න උකුස්සොත් එක්ක කතා කරන විදිය. උන්ව පුරුදු කරන විදිය,අපි ඔවුන්ට ණයගැතියි ඒ දැනුම ලබාදුන්නට......''



-මතු සම්බන්ධයි

Thursday, June 23, 2016

අල්තායි සහ කුරුමිට්ටෝ (1 කොටස)

ල්තායි කඳුවැටිය ආසියාවේ හදවත වගේ. ඇය සුන්දර ස්ටෙප්ස් තෘණ භුමි කාන්තාර ටයිගා වනාන්තර මේ හැමදෙයක් ම දරාගෙන බොහොම ප්‍රතාපවත් විදිහට නැගීසිටිනව. පැරණි තුර්කි වගේම මොන්ගෝලියන් මිනිසුන් ඇයට වශී වෙලා වෙන්න ඇති ස්වර්ණමය කඳුවැටිය විදිහට නම් කරන්නත් ඇත්තෙ.

 අදටත් අල්තායි සැලකෙන්නේ ලෝකයේ නොකිලිටි ස්වභාවික පරිසර පද්ධතියක් විදිහට. එහෙම උනත් අද මිනිසුන් පරිසරයට කරන විනාශය දැක්කම, රස්තියාදුකාරයාට වෙලාවකට පුදුමයකුත් ඇතිවෙනව. සමහරක් විට ඒකට හේතුව අඩු ජනගහණ ඝනත්වය වෙන්නත් ඇති. ඒ කොහොම වුනත් ඇගේ නොවෙනස්වන සුළු ස්වභාවය ඇත්තටම පුදුම සහගතයි!.

රස්තියාදුකාරයා මේ පළාත ගැන සොයාගත් විස්තර වල හැටියට, මේ පළාත සංස්කෘතිමය වශයෙන් බොහොම ඉපැරණි යුගයක් දක්වා විහිදී යන බව දැනගන්න  ලැබුණ.ඒ අතර වැඩියෙන්ම වැදගත් වුනේ අල්තායි පලාතට මීට වසර මිලියනයකට පමණ පෙර මිනිසුන් පැමිණ ජනාවාස කර තිබීම. අපූරු පරිසරයක් වුවත් ඔවුන්  ජිවත් ජිවත් වීමට විශාල සටනක් ගෙනියන්න ඇති. රස්තියාදුකාරයා දැකපු විදිහට මේ අවුරුදු මිලියනයක කාලසීමාව තුල මේ හේතුව නිසාම ඔවුන් තුල විශාල විපර්‍යාස  ඇතිවෙන්න පටන් අරන්.  උදාහරණ විදිහට දීර්ඝකාලින ජානමය විපර්යාස වගේම පෙනහළු ආශ්‍රිත වෙනස්කම් හඳුන්වා දෙන්න පුළුවන්.
සාමාන්‍යයෙන් මිනිසුන්ට අඩු ඔක්සිජන් තත්ත්ව යටතේ ජීවත් වීම ඉතා අපහසු කාර්යයක්. ඒත් මේ අපූරු කඳුකර මිනිසුන් අඩු හිමොග්ලොබින් (රුධිරයේ ඔක්සිජන් පරිවහනය වීම වෙනුවෙන් පෙනී සිටින රසායනික සංකීර්ණයක්)   මට්ටම්  යටතේ ජීවත් වීමට අනුවර්තනය වෙලා තිබෙනව. ඒ වගේම පෙනහළු වල සිදුවුණු පරිමාවේ වැඩිවීම් නිසා ඔවුන්ට පහසුවෙන් ගැටළුවකින් තොරව ආශ්වාස කිරීමට හැකියාව ලබා දී තිබෙනව.

අල්තායි සහ ඇගේ දරුවන්

රස්තියාදුකාරයා කසාක්ස්ථාන අල්තායි සංචාරයේදී  ප්‍රධාන වශයෙන්ම බලාපොරොත්තු වුනේ අල්තායි කඳුවැටියේ දරුවන් හමුවීම. ඔවුන් අපූරු මිනිසුන් කොට්ටාශයක්. නරි හමෙන් නිමකරපු ඇඳුම් ඇඳගත් ඔවුන්ගේ උරහිසේ වසා සිටින්නේ විශාල ප්‍රමාණයේ උකුස්සෙක්. මේ තමයි  අවුරුදු දහස් ගණනක් තිස්සේ හවුලේ බඩගිනි නිවාගත් අල්තායි දඩයක්කරුවන්ගේ දඩයම් සහකරු.

උකුස්සන් ගැන මීට පෙර පළ වූ සටහන


රස්තියාදුකාර දේශාටනය - අල්තායි කඳු හරහා 
අල්තායි කියන්නෙ මැදි නැගෙනහිර ආසියාවේ සිට විහිදෙන කඳුවැටියක්. මේ  කඳුවැටිය රුසියාව චීනය මොන්ගෝලියාව සහ කසාක්ස්ථානය හරහා ගමන් කරනව.අමාරුවෙන් අහස් ගව්ව සිපග...
 
දැනට මේ උකුසු දඩයක්කරුවන් මුළු ලෝකයටම ඉතුරු  වී සිටින්නෙ හැත්තෑවක් පමණ ප්‍රමානයක්. එයිනුත් මොවුන් කසාක්ස්ථාන සහ කිර්ගිස්ථාන කාලාපයට පමණක් සීමා වී තමන්ගේ ජීවිකාව පවත්වාගෙන යනව.
මේ චාරිකාවෙදි රස්තියාදුකාරයාගේ මූලික අරමුණ වුනේ උකුසු දඩයක්කරුවන් අතර පුරාවෘත්තයක් ලෙසින් හැඳින්වෙන දඩයක්කරුවෙක් සහ එකම දඩයක්කාර කාන්තාව වන ඔහුගේ දුවණිය ඇශෝල්පන් හමුවීම.
ඔහු හැඩිදැඩි පුද්ගලයෙක්.අශ්වයාගේ රේන්ස් පටිය තනි අතින් අල්ලාගෙන අනෙක් අතේ උකුස්සාව තබාගෙන පිම්මේ තමන්ගේ අශ්වයාව දැක්කීමට ඔහු අති දක්ෂයෙක්. සීත කාලයට ඇඳුම් නිර්මාණයට අලුත් නරියෙක් නැතිනම් වැලි මීයෙක් දඩයම් කිරීමට ඇශෝල්පන් ගේ පියා උදේම පිටත් වී යනවා. ඔහුගේ අරමුණ ඉක්මන් දඩයමක්. නමුත් තෙරක් නොපෙනෙන තුන්ද්‍රවේ දඩයමක් සෙවීම පහසු දෙයක් නෙවෙයි.එමනිසා ඇශෝල්පන් ගේ පියා දඩයමක ඉඟියක් ලබාගන්න පුංචි කඳුගැටයක් මුදුනට නගින්න තීරණය කරනව.
ඇශෝල්පන් ගේ පියා

ඔහුගේ උකුස්සා සුදානමින්. ඇශෝල්පන් ගේ පියා ගේ තියුණු දෑස් ඈත සැඟවෙමින් ගමන් කරන නරියෙකුගේ සේයාව දකිනව. ඇසිල්ලකින් ඔහු තම උකුස්සාව ඉහලට මුදාහරිනව. ඒ ඔහුට හා උකුස්සාටම අනන්‍ය වුනු විසිල් හඬක් සමගින්. ක්ෂණිකව ඉහල නැගි උකුස්සා තම දඩයම හඳුනාගෙන ඇසිල්ලකින් දඩයම මතට පතිත වෙනව. ඒ තම වක් වූ තියුණු නිය විහිදාගෙන.
විනාඩි කිහිපයක් පවතින සටනකින් පසුව උකුස්සා ජයලබනව.

උකුස්සා මොවුන්ට දරුවෙක් වගේ!

ඇශෝල්පන් ගේ පියා  තමන්ගෙ අපූරු සහයකයා වෙනුවෙන් දඩයමේ හොඳම කොටස විදිහට ඔවුන් සලකන සතාගේ පෙනහළු කොටස තමන් විසින්ම උකුස්සාට කැවීම සිදුකරනව. සාර්ථක දඩයමකින් පසුව ඔහු උකුස්සාත් අතේ තබාගෙන, අශ්වයාගේ පසෙකින් එල්ලාගත් දඩයමත් රැගෙන, තමන්ගේ නිවස වෙත පැමිණෙනව.

හම ගැලවූ නරියන් 

දඩයමේ හොඳම කොටස විදිහට ඔවුන් සලකන සතාගේ පෙනහළු කොටස...


අපූරු මිනිසා

එය සීතලෙන් පිරුණු දිනයක්. වෘත්තාකාර කූඩාරමක, උණුසුම් සුප් පානයක් සමඟ ඇශෝල්පන් ගේ පියාත් තවත් දඩයක්කරුවන් දෙදෙනෙක් රස්තියාදුකාරයා සමඟ පිළිසඳරට එක් වුණා.
ඔවුන්ගේ දැනට ජිවත් වෙන නියම දඩයක්කරුවන් හැත්තෑවක් පමණ සිටිනව. ඒ අතරින්  බොහෝ දෙනෙක් වයසක උදවිය. මේ අපූරු මිනිසුන් චිරාගත සම්ප්‍රදායක් ලෙස තමන්ගේ පුත්‍රයාට(කලාතුරකින් දුවණියට) තමන් ලබාගත් රහසිගත දැනුම ලබාදීම සිදුකරනව.
"
අපිට ඉන්න එකම සැනසීම අපේ දරුවන්. ඔවුන් අපේ දැනුම ඉදිරියට ගෙනියනව.ඒ හැම දෙකටම අපි ඔවුන්ව පුහුණු කරලා සුදානම් කරවනව. මේ සත්තු අපගේම දරුවන් වගේ. අපේ බිරින්දෑවරු දන්නව ඔවුන්ට වඩා අපි අපේ සත්තුන්ට ආදරේ වග..."

ඔවුන් ඔවුන්ගේ දරුවන්ට අවුරුදු දහයක් පමණ වූ විට, උකුස්සන් පුරුදු පුහුණු කරවීම සඳහා රැගෙන යනව.
"
අපි අපේ දරුවන්ට ඔවුන්ටම කියල උකුස්සෙක් ලබාදෙනව,ඔවුන් මේ වෙනුවෙන් ප්‍රපාතයක ඉදි කරලා තිබෙන උකුසු කූඩුවකින්උකුසු පැටවෙක් ලබාගත යුතුයි.මේක කරන්න අපි අපේ දරුවන් කඹයකින් ගැටගහල උකුසු කූඩුව වෙත ප්‍රවේසමෙන් පාත්කරනව.ඒක භයානකයි තමයි. ඒත් ඔවුන් ඔවුන්ගේ ජීවිකාව සලසාගත යුතුයි. අපි වගේ තුන්ද්‍රාවෙ නිදහසේ ඇවිදයාමට ඉගෙනගත යුතුයි..."

නමුත් එය ඔවුන්ගේ මතය වුවත් වර්තමානයේ දරුවන් ඔවුන්ගේ අපූරු ශාස්ත්‍රය ඉගෙනගැනීම ප්‍රතික්ෂේප කරන බවක් ඔවුන් බොහොම දුකකින් යුතුව පවසන්නට වුණා.
         
"
දැන් කාලයේ දරුවන්ට උවමනා කරල තියෙන්නෙ කලිසමක් ඇඳන් නගරයට යන්න. ඔවුන් සින්දු අහන්න, සල්ලි හොයන්න බොහොම ආසයි. මේ දඩයම ශීතල මැද්දේ හුදකලාවේ තමයි කරන්නෙ. අපේ දරුවන්ට ඕනේ අලුත් දේවල්. ඔවුන්ට මේවයේ අගයක් නැහැ. එයාල කැමති උලාන්බටෝර්(මොන්ගෝලියාවේ අගනුවර) නැත්නං කසාක්ස්ථානයට එහෙමත් නැත්නං රුසියාවට යන්න..."


-මතු සම්බන්ධයි



Wednesday, November 26, 2014

රස්තියාදුකාර දේශාටනය -- අල්තායි කඳු හරහා ...

රස්තියාදුකාර දේශාටනය  -- අල්තායි කඳු හරහා ...


---හැඳින්වීම
------ජන ජීවිතය
---------දඩයක්කරුවන් හමුවීම
------------රන් කඳුවැටියේ විල් මැද
--------------සායන් කඳු හරහා
------------------වල් නරි දඩයම 


පොඩ්ඩක් ප්‍රමාද වුනාද මන්ද  :) 


ඉතින් මම කල්පනා කළා අල්තායි කඳුවැටි පැත්තට පය තබන්න. ජිවිතේ දිහා ආපහු හැරී නොබලන මිනිසුන් කොට්ඨාශයක් හමුවෙන්න.


අහස් ගව්ව ඇල්ලීම
අල්තායි කියන්නෙ මැදි නැගෙනහිර ආසියාවේ සිට විහිදෙන කඳුවැටියක්. මේ  කඳුවැටිය රුසියාව චීනය මොන්ගෝලියාව සහ කසාක්ස්ථානය හරහා ගමන් කරනව.අමාරුවෙන් අහස් ගව්ව සිපගන්න වගේ මීටර් හාරදාහක් විතර උසට මේ කඳුවැටිය තමන්ගෙ  උන්නතාංශය සලකුණු කරනව.
හරියට මිනිස්සු ඉවක් බවක් නැතිව ජිවත් වෙනව වගේ අල්තායි හරහා සීතල සුළං රැල්ලක්  හමාගෙන යනව.කුරු ගස් වැල් , වේදනාවෙන් වගේ ඇඹරෙන්න ගන්නව. ඒ අස්සෙ ජිවිතේ විඳින්න උත්සාහා කරන මස්ක්  මුවෝ රංචුවක් හිතේ හැටියට එහෙ මෙහෙ ඇවිදිනව.එයාලගෙ අං වල තැවරිච්ච පිනිබිංදු ජිවිතේ ලබන්න වගේ වේගෙන් තණබිම උඩට වැටෙනව.

මෙහෙ ජිවිතේ ගෙවෙන්නෙ ගෙවෙන්න පුළුවන් උපරිම  කටුක විදිහට ; ඒත් උපරිම සුන්දර විදිහට.
අල්තායි වලට ජිවිතේ විඳින්න යන කෙනෙක් මුලින්ම තමන්ට හිතාගන්න බැරි තරං හුදෙකලාවකට අහුවෙනව.ඒත් දවස් කීපයක් ගතවෙනකොට ඒ සංචාරකය ඒ ජීවිතේට හිතාගන්න බැරි තරං ආදරේ කරන්න ගන්නව. ඔහුට/ඇයට ජිවිතේ දැනෙන්න ගන්නව.

අල්තායි වල තියෙන්නෙ සිතල ඇල්පයින් දේශගුණයක්.ඈත කෙළවරක් නොපෙනෙන කඳු මුදුන් සීතල හිම තට්ටුවකින් වැහිල තියෙනව.පුංචි පුංචි පර්නාංග , මිවන ශාක ගස්කඳන් වහගෙන ජිවත් වෙන්න සටනක් ගෙනියනව.බිම තැනින් තැන තද පාට ,ගොඩක් ලස්සන මල් පිපිල තියෙනව.සමහර විට ඒව දවස් ගණනක් යනකන් අල්තායි බිම ලස්සන කරන්න කැපවෙලා ඉන්නව.


වලාකුළු වලට පෙම්කරන්නෝ
            මම අල්තායි වලට ළඟා වෙනකොට එහෙට වියලි කාලය උදා වෙලා.
ඇඟ මිදෙන තරං සීතලකින් හැම අතටම හුලන් හමනව.ඒත් කිසිම ගානක් නැතුව සයිබීරියන් අයිබෙක් මුවො තමන්ගෙ උදේ කෑමවේල භුක්ති විඳිනව.ගමනෙන් හොඳටම හෙම්බත් වෙලා හිටපු මම කොහෙට හරි වෙලා ගිමන් හරින්න තීරණය කළා.

මම මේ පලාතට ආවේ විශේෂ හේතුවකට. ඒ කඳුකර දඩයක්කරුවන් මුණගැහෙන්න. ඔවුන් තමන්ගෙ  සාමාන්‍ය ජිවිතයෙන් ඈත් වෙලා මීටර් හාරදාහක්විතර උසට පැතිරෙන කඳුවැටියක ,තැන් තැන් වල පැතලි වහල තියෙන කළුගල් ගෙවල් ගදාගෙන වලාකුළු වලට පෙම් කරමින් ජිවත් වෙනව.එක ඔවුන්ගේ සභ්‍යත්වය වෙන්න ඇති.නමුත් ඒ ජිවිත , ජිවන  බර ඕනෙවට වඩා ගන්න අපිට වඩා දියුණුයි , පැහැදිලියි කියල මට හිතෙනව.
කඳුකර දඩයක්කරුවන් තරමක් මිටි කොකේසියානු  මිනිසුන් කොටසක්.ඉහල උන්නතාංශ වල ජිවත් වෙන මිනිසුන්ට පොදු , උදරයට සාපේක්ෂව විශාල වුනු පපු පෙදෙසක් මේ මිනිසුන්ගේත් දකින්න පුළුවන්.


අල්තායි කඳු වැටිය (ජෛවවිවධත්වය)
අල්තායි නැගනහිර හා මධ්‍යම ආසියාව හරහා විහිදුනු කඳුවැටියක්.මේ කඳුවැටිය තමන්ගේ වයඹ දිග මායිමේදී සායාන් කඳුවැටිය මුණගැහෙනව.මීටර් 2000ත් 2400ත් අතර උසකින් ආරම්භ වෙන බොහොම සුන්දර හිම පටියක් , රළු වලගොඩැලි  පිරුණු අල්තායි මුදුන් හරහා ගමන් කරනව.
අල්තායි කලාපය නානාප්‍රකාර සත්ව විශේෂ වලට අපුරු නිවහනක් වෙලා.මේකට ප්‍රධානම හේතුව විදිහට දකින්න පුළුවන් වෙන්නෙ , මේ කලාපය හරහා පැතිරුණු විවිධ, වෙනස් වන සුළු දේශගුණය.
මේ කඳුවැටියේ දල ප්‍රපාතාකාර බෑවුම් සයිබීරියානු අයිබෙක්ස් සතුන්ගේ නිත්‍ය වසභුමියක්.ඒ වගේම විරල සත්ව විශේෂ විදිහට හඳුන්වන්න පුළුවන් ආරගාලි (ආසියානු වාසි වල බැටළුවෙක්) ,වපිටි (මුවන් විශේෂයක්) , මූස්(උතුරු ඇමරිකානු ගෝනෙක්) , සයිබීරියානු කස්තුරි මුවන් වගේ සත්තු , මේ දල ප්‍රපාතාකාර බෑවුම් තුල ජිවිතේ ගෙනියනව.විශාල ප්‍රමාණයේ විලෝපිකයින් විදිහට හිම දිවියන් (කොටියන්?) මේ පරිසරයේ සමතුලිත බව රකින්න කැපවෙලා සිටිනව.
සයන්ටිස්ට් සඟරාව කියන විදියට , අල්තායි හි  ක්ෂීරපායින් ගේ වෙනස්කම් අයිස් යුගයේ සිටම ඇතිවූවක්.මේ ලක්ෂණය ලෝකයේ අනිත් කොහෙටවත් වඩා අල්තායි වල දකින්න පුළුවන් බවක්  තමයි ඔවුන් අඟවන්නෙ..2010 අවුරුද්දේ දෙනිසොවා කියන ගුහාව ඇතුලෙ කරපු කැනීම් වලින් ලැබුණු අවුරුදු 50000 ක් පැරණි මානව ෆොසිල, මේ පළාත ලෝකයේ පැරණිම නව මානව අවශේෂ ලැබුණු තැනක් ලෙස ප්‍රසිද්ධ වෙන්න හේතුවක් වුණා. ජාන කේත සැසඳීම මගින් මේ මිනිස්සු සම්පුර්ණයෙන්ම නොවුනත් යම් ප්‍රමාණයකින් උතුරු ඇමරිකාව දෙසට සංක්‍රමණය වුන බව පසු කාලෙකදී සොයාගැනුන.මේ මොන දේ කොහොම වුනත් , මේ මිනිසුන් මේ කටුක පරිසරය ඇතුලේ ජිවත් වුනු විදිය තවමත් ප්‍රෙහෙලිකාවක්.

පාවෙන ජිවිත
  මේ පළාතෙ ජිවත් වෙන මිනිසුන්ගෙ ප්‍රධානම ජිවනෝපාය තමයි  සතුන් ඇති කිරීම නැතිනම් සතුන් දඩයම.සියගානක් එළුවන් නැත්නම් බැටළු පට්ටියක් අරන් උදේ පහළියෙන්ම ගෙදර ගෘහ මුලිකය අල්තායි වෙත පිවිසෙනව.මේ වැඩේට උදව් වෙන්නෙ ඔහුගෙ කිකරුම කකුල් හතරේ සඟය.
තමන්ගෙ බැටළු නැත්නම් එළු පට්ටිය අරගෙන පිවෙසෙන ගොපල්ල හරියට හීන ලෝකෙකට පිවිසුනා වගේ හැලහොල්මනක් නැතිව ගල් තලාවක් උඩ වැතිරිලා  මොකක්දෝ නොදන්න බාසාවකින් ගීතයක් මුමුණනව. ඔහු ලඟින්ම වැතිරිලා ගිමන් හරින ඔහුගෙ කකුල් හතරේ කීකරු සඟය කන් දෙක උල් කරගෙන ඒ දිහා බලන් ඉන්නව. හැමදාම ගෙවෙන මේ ජිවිත ඇතුලේ අවුරුදු ගානක් තිස්සේ ඔවුන් පාවෙනව. කාත් කවුරුවත් නැති සුන්දර අහස දිහා බලාගෙන ඔවුන් අවුරුදු ගණනක් ජිවත් වෙනව.

යෙලික්බයෙව්(Yelikbayev) හමුවීම
ඉතින් මම හිතුව පාවෙන ජිවිතයක් විඳින ඒ වගේ මිනිසෙක් ව හම්බවෙන්න.
යෙලික්බයෙව් , ඔහු විනෝදකාමී දඩයක්කාරයෙක්. මට තවමත් තෙරුම් ගන්න අපහසු වුනත් ඔහුගේ ජිවන වෘත්තීයත් ඒකම තමයි. සාමාන්‍යයෙන් යෙලික්බයෙව් ගෙ දඩයම් කුලකය පුංචි කුරුල්ලන්ගේ ඉඳන් මධ්‍යම ප්‍රමාණයේ හොඳින් වැඩුණු වල් නරියෙක් දක්වා පැතිරී තියනව.ඔහුගේ මේ දඩයම් කුලකයට කාලාතුරකින් හොඳින් වැඩුණු මස්ක් වර්ගයේ මුවන් පවා අයත් වෙනව. යෙලික්බයෙව් ගෙ දඩයම් සහායකයා විදිහට සිටින්නේ  ෆැල්කන් වර්ගයේ විශාල උකුස්සෙක්!. අපිට මේක අලුත් අත්දැකීමක්  වුනත් , මේක  මේ පළාතට  සාමාන්‍යය දෙයක්.
අල්තායි නොමැඩ්වරුන් අති දක්ෂ  උකුස්සන් හිලෑ කරන්නන් පිරිසක්. අවුරුදු දහස් ගණනක් පාරම්පරිකව පැවත ආ දැනුමක් තුලින් , තවමත් ඔවුන් ඔවුන්ගේ අපුරු ජිවිතයට පනදෙනව.ඔවුන්ගේ මුතුන්මිත්තන් පනපොවපු උකුසු භාෂාව , උකුස්සන් රැකබලාගැනීමේ ක්‍රමවේද , උකුස්සන් අභිජනනය කිරීම ; මේ හැම දැනුමක්ම ඔවුන් තවමත් අනාගත පරම්පරා වලට යාවත්කාලින කරනව. ඔවුන්ගේ දරු මුණුබුරන් සාමාන්‍ය සාම්ප්‍රදායික ධනවාදී ආර්ථිකයට හිනා වෙමින් ඒ අපුරු දැනුම රැකගන්න පෙළගැසෙනව.


   ෆැල්කන් උකුස්සන් පුහුණු කීරීම
උකුස්සන් පුරුදු කිරීම කුරුළුගොයින් පුරුදු කිරීමේ තවත් වැඩිදියුණු වුනු අවස්තාවක් විදිහට තමයි සාමාන්‍යයෙන් සැලකෙන්නෙ.මේ විශේෂාංගය මුලින්ම ලොවට හඳුන්වා දීම කරල තියෙන්නෙ , යුරේසියානු ස්ටෙප්ස් තෘණභුමි වල ජිවත් වුණු ,යුදෙව් තුර්කිවරුන්.එහෙම වුනත් තුර්කි වරුන් වඩාත්ම සමත්කම් දක්වල තියෙන්නෙ පෙරී කුරුළුගොයින් පුරුදු කිරීම පිළිබඳව.  

ෆැල්කන් වර්ගයේ උකුස්සන් සාමන්‍යය ප්‍රමාණයේ උකුස්සෙක් වගේ දෙගුණයක පමණ පිහාටු පළලක්(wingspan)(105-129cm) තිබෙන කුරුළු  විශේෂයක්. මේ කුරුල්ලන් අතරිනුත් විශාලම  වර්ගය ජිවත් වෙන්නෙ ඊසාන දිග අල්තායි කඳු මුදුන් වල. මොවුන්ගේ සමේ පැහැයත් පුල්ලිමය ස්වභාවයත් අනිත් උකුස්සන්ට වඩා වැඩි තීවෘරතාවකින් විහිදී පවතිනව. මොවුන්ගේ ඇතිවීම ගැන මුලින් කරපු පර්යේෂණ වලින් සොයාගැනුනේ ෆැල්කන් උකුස්සන් සාකර්(saker) උකුස්සන් සහ විශාල උකුස්සන් (gyrfalcon) අතර   දෙමුහුන් විශේෂයක් බව.නමුත් පසු කලකදී ඔවුන් වෙනත් විශේෂයක සාකර්(saker) උකුස්සන් විශේෂයක් බව සොයාගැනුන.

ෆැල්කන් උකුස්සන් සාමාන්‍ය කුරුළුගොයින්ට වඩා , නොනැවතී තිරස්ව තමන්ගේ ගොදුර ලුහුබැඳ යාමට දක්ෂයින් කොටසක්.බොහෝවිට ඔවුන්ගේ ගොදුරු බවට පත්වන්නෙ කුරුල්ලන් සහ මුසික(rodents) වර්ගයේ සතුන්....   
                    [මතු සම්බන්දයි..... තව දවස් පහකින් විතර ]

    


















Sunday, November 2, 2014

කාර්යබහුල අවුරුද්දකට පස්සෙ ...

කාර්යබහුල අවුරුද්දකට  පස්සෙ ....

          ඉතින් හැමෝටම ආයෙමත් ආයුබෝවන් ....


උපාධියෙ  වැඩ වලින් පොඩි විවේකයක් ලැබුන. 

Monday, November 18, 2013

තහනම් කලාපය සහ භූත නගරය 1 කොටස( Exclusion Zone and the Ghost town part 1) )





හිතවත් පාඨකයින්ට සමහරක් විට මතක ඇති රස්තියාදුකාරයා දීර්ඝව නෝමැඩ් වරුන් පිළිබඳව විස්තර කල විත්තිය.මේ ගැන ඔබට විස්තර කරන සිදුවුනේ රස්තියාදුකාරගේ ඉදිරි චාරිකාවේ දී රුසියානු කලාපය අවට වෙසෙන නෝමැඩ්වරුන් පිළිබඳව තරමක දැනීමක් අවශ්‍යව තිබුණු නිසාවෙන්. නැතිනම් “පාවෙක් නෝමැඩ්වරුන්” නැතිනම් “ටූබි නෝමැඩ්වරුන්” , “කසකස්ථාන නෝමැඩ්වරුන්” පිළිබඳව විස්තර කිරීමේදී ඔබ අපහසුවට පත්වෙයි.
 
කසකස්තාන තැනිතලා

කාල්ස් පියතුමාගේ හුදෙකලා නිවස පිහිටියේ තෙරක් නොපෙනෙන කසකස්ථාන තැනිතලාවක මධ්‍යට යම් ආසන්න බවකින් යුතුව. කුඩා කාල්ස් නිවස දෙමහල් බොහොම පැරණි පෙනුමක් ආරූඪ කරගත් වලව්වක් වැනි නිර්මාණයක්.උඩුමහලේ නිදන කාමරත් පහත මහලේ සාලය හා කුස්සියත් සමඟ උස බිත්ති සහිත යාඥා කාමරයක් ඇතුලත් වුනු එය රස්තියාදුකාරයා දුටු චාම් බවෙන් “අන්තයටම” පැමිණුනු නිවෙසක්.
රස්තියාදුකාරයා කාල්ස් නිවසට යන විට එම පලාතම තිබුනේ තද ශිතලක.බිහිසුණු උඩුබිරිලීමක් වැනි ස්වරයකින් හාත්පස කැරකෙන ශීත සුළඟ කාල්ස් නිවසේ පැරණි ජනේල මත හැපුනේ ඒවා දැඩි අපහසුවකට ලක් කරමින්.
“ඔය යුරල් පැත්තෙ ඉඳන් හමන යක්ෂයාගේ සුළඟ කොලුවෝ  , වැඩි එලි පහලියට යන්නෙ නැතිව ඉඳපන් ; උඹ අසනීප වෙයි”   කාල්ස් මහත්මිය රස්තියාදුකාරයාට උපදෙස් දුන්නේ අවධාරණාත්මක ස්වරයකින්.
“කිරි කිරි” ගාමින් හමන සුළගේ කාල්ස් යුවලට විශේෂත්වයක් නොවුනත් රස්තියාදුකාරයාට දැනුනු ආකාරයට එය බොහොම නැවුම් අත්දැකීමක්. උණුසුම් කෝපි කෝප්පයක් තොල ගාමින් නැවුම් තැනිතලාවක් දෙස බලා සිටීම කොපමණ ආශ්වාදජනක දෙයක්ද?  බලන හැම අත පිරුණු සජීවී හුදෙකලා බව , ඈතින් පෙනෙන තිත් වැනි ගෝත්‍රික නිවාස ; ඒ දෙස බලන පුද්ගලයෙකුගේ සිතෙහි ජනිත කරන්නේ අපූරු ආස්වාදයක්. සතුට දුක පිරි ජිවිත තුල මිනිසුන් කෙතෙක් කිමිදුනත් ඒ දෙකම නොමැති මැදහත් බව කෙතරම් උතුම්ද? සැමදා විඳින කලබලය පරයා නැගෙන හුදෙකලාව කෙතරම් නැවුම්ද?
 
පුළුල්ව විහිදුනු ස්ටෙප්ස් භුමි. අඳුරු අහස...

රැකුන් සතුන් දෙදෙනෙක්

සීතල තැනිතලාව සිහිවන සෑම විටෙකම රස්තියාදුකාරගේ සිතට නිරායාසයෙන්ම පැමිණියේ “ලෝරා එංගල්ස් වයිල්ඩර්” නමැති ඇමරිකානු ජාතික කතුවරිය පිලිබඳ මතකයක්.ඔබ ඇතැම්විට ඇගේ සොඳුරු කතාව අඩංගු “ලිට්ල් හවුස්”*** කතා මාලාව කියවා ඇති.
තද මිහිදුමක් ඇති තැනිතලාවේ ඈත කෙලවර බොඳවුණු චායාවක් ආකාරයෙන් පැමිණෙමින් සිටියේ අශ්වයෙකු රැගත් කසකස්තාන ගොපලු මිනිසෙක්.කෙමෙන් ළඟා වන ඒ සෙවනැල්ලේ තිබුණු ප්‍රතාපවත් පෙනුම නිසා රස්තියාදුකාරගේ සිතට දැනුනේ තරමක පුදුමයක්.සම්ප්‍රදායික කසකස්තාන ගෝත්‍රික ඇඳුමෙන් සැරසී සිටි ඔහුගෙන් ඈතදීම පළවුණේ මිත්‍රශීලි සේයාවක්.
“මහත්තය වෙන්ට ඇතෑ මේ පලාතට ආපු සංචාරකය” ගොපලු මිනිසා ඈතදීම රස්තියාදුකාරයාගෙන් විමසුව.
“ආ... එහෙමයි උන්නැහේ දැන් දවස් කිහිපයක් වෙනව...”    “උන්නැහේ කොයි පැත්තෙ ඉඳන්ද?”...  සිතට නැගුනු පුදුමයත් සමඟම රස්තියාදුකාරයා විමසුව.
“මං මේ එහා පැත්තෙ සිමාවේ ඉඳන් මහත්තයො . තදින්ම මිදුම පත්වෙලා අහස් ඉමෙන්  එහාට , ඒකයි මේ පැත්තට ගොඩවුනේ”  තෙරක් නොපෙනෙන ක්ෂිතිජය පෙන්වමින් ඔහු පැවසුව.
ගොපලු මිනිසා පැවසුව ආකාරයට මේ පලාතට මිහිදුම පහත්වීම බොහොම සාමාන්‍ය සිදුවීමක්.එයට ඔවුන්ගේ ජිවිත තදින්ම ඇලී-ගැලී පැවතීමක් දකින්නත් පුළුවන්.නමුත් ඒ දේවල් කුමණ ආකාරයට සිදු වුනත් ඔවුන් මිදුම දෙස බලන්නේ තරමක උදාසීනත්වයට පත්වුණු  සිතිවිල්ලකින්.
“මහත්තයට පේනවා නේද අර ඈත ඝන මිහිදුම් පටලය? , ඕක තමයි මේ පළාතෙ එව්වො මංමුලා කරන යක්ෂය.. දැන් ඔය මිහිදුම නිසා අපි යන සේරම ගමන් යන්නෙ රාත්‍රියට මහත්තයො...”   ඔහු මැඩගත් කෝපයෙන් යුතුව පැවසුව.
“ඈ... උන්නැහේ !  දවල්ටත් යන්න බැරි එකේ කොහොමද රාත්‍රියට පාර හොයා ගන්නෙ ? ; ඊටත් මීදුම ඇතුලෙදි? “ රස්තියාදුකාරයා පුදුමයෙන් පුදුමයටත් පත්වී විමසුව.
“හහ්... හහ්.. ! මහත්තයෝ ඔය මිදුම් පටලෙ දැඩි වෙන්නෙ වටේට විතරයි.දවල්ට ඉර නැති අඳුරු ආකාසේ , ඒ වුනාට රෑට ; රෑට තරු පිරිච්ච නිල් ආකාසේ... මහත්තයට කියන්න... අපේ එව්වොන්ට තාරුකා ටික මුලින්ම කටපාඩම් කොරවලයි මේ පළාතේ අවිද්දවන්නෙ ; අපි ජීවිතෙන් බාගයක් ගෙවන්නෙ මිදුමත් එක්ක මහත්තයො, අපේ සත්තුන්ට කන්ට පිරිසිදු  තණකොළ වඩන්නේ ඔය මීදුමෙන්... ඉතින් කොහොමැයි මිදුමට හුරුනොවී ඉන්නේ?”  කාල්ස් මහත්මියගෙන් ලැබුණු කෝපි කෝප්පය තොලගාමින් ගොපල්ලා පැවසුව.
ගොපල්ලා රස්තියාදුකාරයාට පැවසුව ආකාරයට ඔවුන් සමස්ත තැනිතලාවේම මිනිසුන් සමඟ මිත්‍රශීලි ලෙස කටයුතු කරන්නන් පිරිසක්.බොහෝ දුරට ස්ටෙප්ස් තෘණ භූමියක වෙසෙන අඩු ජන සාන්ද්‍රණය නිසා ,  එම පමණට වැඩි මිත්‍රශීලිභාවය ඔවුනට අත්‍යාවශය දෙයක්.
සම්ප්‍රදායික නෝමැඩ්වරයෙක්

නෝමැඩ් ළමුන්

තැනිතලාවේ ජිවත් වෙන නෝමැඩ්වරුන් ඔවුනොවුන් අතර අසීමිත සහයෝගයකින් වැඩ කරන ජනතාවක්. බොහෝවිට භාණ්ඩ හුවමාරුව සඳහා ඔවුන් නිතරම එකිනෙකා හමුවෙමින් සතුටු සාමිචියේ යෙදීම සිරිතක් බවට පත්කරගෙන තිබෙනව.ඒ වගේම තැනිතලාවේ විශාල බව නිසා සැමවිටම තැනිතලාවේ නෝමැඩ්වරුන් ජිවත් වන්නේ කුඩා සංවිධානය වූ ඒකක  ආකාරයට.එකිනෙකා අතර අන්‍යෝන්‍ය සහයෝගය , සිරිත් විරිත්,  උත්සව , අවාහ - විවාහ , ආදී අනේකවිධ කටයුතු වලට එයින් සැලසෙන්නේ අපුරු සෙතක්. උදාහරණයක් ලෙස ඔබ මොහොතකට සිතන්න ඔවුන් අශ්වයින්ට නැත්නම් යැක් ගවයන්ට අහාර සඳහා තණ කැවීමට යන අවස්ථාවක් පිළිබඳව.
 
සුන්දර දිවිය

නිදහසේ දිවි ගෙවන වල් අශ්වයන්

කුඩා ඒකකයේ සෑම ගොපල්ලෙකුම එයට පිටත් වෙන්නේ දවසේ යම් නිශ්චිත වෙලාවකට.එවිට ඉතිරි වන ගොපලු කාන්තාවන් සිදු කරන්නෙ සාමුහිකව මුළු ඒකකයටම ඇති වන සේ අහර උයා පිහා සුදානම් කිරීම.හවුලේ කුඩා දරුවන්ගේ කටයුතු , හවුලේ (අත්තම් ක්‍රමයට?) සතුන්ට තණ කැවීමට ගෙනයාම මෙහි තවත් සුලභ දර්ශනයක්.
ටිකින් ටික තැනිතලාවට රාත්‍රිය උදාවෙන්න සැරසුණා.අන්තිමේදී කාල්ස් යුවලත් අපේ කතාවට එකතු වුණා.සිතල සුළඟ බියකරු ලෙස අප හා ගැටුන නිසාවෙන් අපගේ සාමිචිය සිදුකලේ කාල්ස් යුවලගේ නිවස තුල සුවපහසු කාමරයක සිට. හාත්පස තනිතලාවේම තිබුනේ ගුප්ත නිහඬ බවක්. කැලෑ නරින්ගේ මුසල හඬට අමතරව එම නිහඬ බව බිඳුනේ ඇතින් කෑගැසූ ගෝෆර් මියෙකුගේ හෝ කසකස්තාන සුදු බස්සෙකුගේ හඬින්.
“මහත්තයට ඔය ඇහෙන සතාගේ හීනි විලාපය බීම් උලම හඬලන සද්දේ.”   රස්තියාදුකාරයා කලබලයෙන් තැතිගැන්වූ හේතුවට තැනිතලාවේ මිනිසා පිළිතුරු දුන්න.
“අම්මප මං කියන්නේ පුතා අහල නැතුව ඇති වගුරු උලමගේ සද්දෙ ; ඒක ඇහිල පුරුදු නං මේකට කලබල වෙයි යෑ...”   පියතුමා සිනහවක් මුවට නගාගෙන පැවසුවා.
පියතුමා සඳහන් කරපු ආකාරයට වගුරු උලමාගේ නාදය තැනිතලා උලමාගේ නාදයට වඩා කිහිප ගුණයක් බිහිසුනු බියකරු නාදයක්. අප රටේ නිවර්තන උලමාගේ විලාපය තරම් නොවුනත් ,  මේ උලමුන්ගේ පවුලටම උරුම වී  ඇත්තේ වියරු වැටී විලාප දෙන ගැහැනියකුගේ වැනි නාදයක්.
කසකස්තාන වල් බළලුන්

සුදු බස්සෙක්

කසකස්ථාන නරියෙක්

කාල්ස් මැතිනිය තැම්බූ දුම් දමන බබිම් අල භාජනයක් මේසය මත තබමින් රස්තියාදුකාරයාට ප්‍රශ්නයක් යොමු කළා.
“පුතා දැකල තියනවද සුදු බස්සන් කරුවලේ ගෝෆර් මීයෝ අල්ලනව?”
“ගෝෆර් මීයෝ ! එච්චර ලොකු සතෙක්ව? අනේ මන්ද මිසිස් කාල්ස්  මම දැක්කේ මිනිස්සු වැලිමීයො අල්ලන සිද්ධියක් විතරයි.” තරමක කුහුලෙන් යුතුව රස්තියාදුකාරයා පිළිතුරු දුන්න.
“පුතා දන්නවද , සුදු බස්සෙක් පිහාටු විහිදෙව්වහම අඩි දෙකක් විතර පළලයි. ඌ කරන්නෙ ගෝෆර් මියගේ  බෙල්ලට පැනල පිහාටු වලින් ඌව වහන එක... අන්තිමට බෙල්ලේ නහරයක් සිදුරු කරලා ටික වෙලාවක් යනකන් ඌත් එක්ක පොර බදනව.... ටිකකින් ගෝෆර් සතා මැරිල වැටෙනව...” කාල්ස් පියතුමා අඩුවැඩිය එකතු කරමින් පැවසුව.
“ඔව් මහත්තය ඒක හැබෑව, හැබැයි ඉතින් සුදු  බස්සන්ගේ ඒ හැටි නරකකුත් නැහැ ; අර අපේ පොඩි එව්වෝ නිතරම ඇතිකරන්නේ උන්ව...”  ගොපලු මිනිසාත් පැවසුව.
කතාව අතරේදී කාල්ස් මහත්මිය පිඟන් වලට බීම් අල බෙදන්න සුදානම් වුනා,තක්කාලි සෝස් , කුකුල් මස් ඉස්ටුවක් සමඟ බිම් අල ඉතාම ප්‍රනීත ආහාරයක්.අවට උෂ්ණත්වය රකින්න දල්වපු උඳුන දිහා බලාගෙනම අපගේ එඬේර සඟයත්  යහමින් අහාරය සප්පායම් උනා.
රාත්‍රිය උදා වුනු නිසා අපගේ සතුටු සමිචියට තිත තබන්න තන්තලාවේ එඬේරා සුදානම් වුනා. 
“ඉතින් මහත්තයො අපි අයෙත් හමුවෙන්නේ නැති වෙයි.මගේ හිතට වේදනාවක් තියෙන්නෙ... එහෙනං මං ගොහින් එන්නම්.” දුක්බර හුදෙකලා සිතිවිලි ලෝකයක රස්තියාදුකාරයාව ගිල්වමින් තැනිතලාවේ එඬේරා අපගෙන් සමුගත්ත. කාල්ස් යුවලත් රස්තියාදුකාරයාත් ඈත මිහිදුම තුල නොපෙනී යන ඒ අපුරු මිනිසාගේ ඡායාව දෙස බලාගත්වනම මොහොතක් සිටින්න ඇති.
 
තුන්ඉරි අප්පු කෙනෙක්

සුදු බස්සන් ජෝඩුවක්

පිටත තිබූ ඇඟ හිරිවට්ටන සිතල නිසා රස්තියාදුකාරයා තවත් ගුප්ත රාත්‍රියක් ගෙවා දැමීමට පමා නොවීම යහනට පිවිසෙන්න තීරණය කළා. ඝෝර නාද කරන සුළඟ නිසා වෙවුලන නිවසත් , දොරවල් යටින් බඩගා පැමිණි සීතලත් රස්තියාදුකාරයාට දැනුනේ මහත් නුහුරු හැඟීමක් ලෙසින්. නමුත් උඳුනේ පෝරණු බටයට ආසන්නව තබා තිබුණු සයනය නිසා රස්තියාදුකාරයාට දැනුනේ ඉතා සුවපහසු අපුරු උණුසුමක්.
රස්තියාදුකාරයාගේ සයනයත් කාල්ස් පියතුමාගේ අපුරුම නිර්මාණයක්. ඔබට මතකද පැරණි නිවාස වල තිබුනු උඩට වියනක් සවිකරන ලද සයනයන් පිළිබඳව?
කාල්ස් නිවසේදී රස්තියාදුකාරයාට හිමිවුණු සයනයත් එවැනිම ඉතා පහත් වියනක් සහිත මදුරු දැලක් වැනි සිදුරු රෙද්දකින් හොඳින් ආවරණය වුනු එකක්. බියකරු හුදෙකලා සුලන්ගේ හඬත් සමඟ කල්පනාවක නිග්මන්ව සිටි රස්තියාදුකාරගේ දෙඇස් නිතැතින්ම යොමුවී තබුනේ ඉතා පහත් වියන වෙත.
ඇඳ වියනෙහි ඇතුල් පැත්තෙහි පදිංචි වී සිටියේ කුඩා බිත්ති මකුළු**** පවුලක්. අපි සිතමු ඔවුන් මව , පියා සහ ඔවුන්ගේ පුතනුවන් හෝ දියණිය ලෙස*****. ඒ පුංචි මකුළු පවල ජිවත් වුනේ සෑම අතකින්ම ආවරණය වුනු ඇඳේ ; මදුරු දැලෙහි උඩු වියනේ ඇතුල් පැත්තට වෙන්න. මකුළු දැලක්වත් වියා නොතිබුණු ඔවුන්ගේ දිවිය ගැන රස්තියාදුකාරයාට දැනුනේ පුදුමයක්.හාත්පසින් ආවරණය වුනු ලොවක ඔවුන් හුදෙකලා දිවියක් ගෙවන්නෙ අපුරු ආකාරයට. නමුත් මේ හැම දෙයක්ම අතරෙ රස්තියාදුකාරයාගේ සිත පිරි ගියේ ක්ෂණිකව මතුවුණු ගැටළුවකින්.
“හාත්පස ආවරණය වුනු එවැනි මදුරු දැලක් ඇතුලේ දිවිගෙවන ඔවුන් කෙසේ අහාර සොයා ගන්නවා ඇතිද?”
ඔව් , එයට ඔවුන් අනුගමනය කාලේ අපුරු ක්‍රමයක්.ඇඳෙහි උඩු වියන අප නොදැන සිටියත් ; කුඩා කෘමි සතුන්ට නම් එය මාරක අඩවියක්. මොහොතකට ඔබ එවැනි කුඩා කෘමි සතෙක් ඇඳ වියනේ පිට පැත්තේ ගමන් කරනවා යැයි සිතන්න. හොඳින් අනුවර්තනය වුනු බිත්ති මකුළුවා සිටින්නේ ඔබ දුටු ඒ කෘමියා ගැන නිරන්තර අවධානයකින්. කුඩා මකුළුවා බලා සිටින්නේ උගේ ගොදුර ඇඳේ වියන මත මදකට නිශ්චල වී සිටින අවස්ථාවක් වෙනුවෙන්. ඒ උගේ විෂ දලය ඇඳේ වියනේ සිදුරු රෙද්ද හරහා කුඩා කෘමියාට ඇතුල් කිරීමට.
අවසානයේදී මකුළුවා සිදුකරන්නේ සිදුරු රෙද්ද හරහාම කෘදා කෘමියාගේ සාරය උරා බී තෘප්තිමත් දවසක් ගත කීරීම.
පාඨකයිනි , ඔබ අපුරු සිදුවීමක් ලෙස සිතන්නේ නැතිද?  මිනිසා තැනූ කෘතීම ලොවක “නොදියුණු” යයි සම්මත ජීවින්එවැනි අනුවර්තන පෙන්වීම පුදුම සහගත නොවේද? රස්තියාදුකාරයා අහම්බෙන් දුටු ඒ සිදුවීම ඔබට හොරා ඇතැම්විට ඔබගේ මදුරු දැලේත් සිදුවෙනවා ඇති.ඉතින් පාඨකයිනි නරකද අද රාත්‍රියේදී නින්දට පෙර ඔබ මේ පිළිබඳව විමසිලිමත් වුනොත් .............


*** 1867 පෙබරවාරි 07 වැනිදා විස්කොන්සින් මහා වනයේ කුඩා ලී නිවෙසක මෙලොව එලිය දුටු ලෝරා ගේ ළමා කාලය ගෙවුනේ ආවරණය කල ගැලක නැගී බටහිරට ගමන් කරමිනි.මුලින්ම කැන්සාස් හි රතු ඉන්දියානු ප්‍රන්තයටත් , ඉන්පසු මිනසෝටාවේ පළඟැටියන් ගේ දේශයටත් ගිය ඈ අනතුරුව ඩැකෝටා ප්‍රාන්තයට ගියාය.  ඈ අල්මන්සෝ වයිල්ඩර් සමඟ විවාහ වූයේ එහිදීය

ලෝරාගේ දියණිය වන රෝස් වැඩුනේ ඇගේ මවගේ කුඩා කාලයේත් , තරුණ කාලයේත් ඒ අපූරු කතාන්දර අසමිනි.1900 මුල භාගයේ ජනප්‍රිය ලේඛිකාවක වූ රෝස් , සිය මව ගේ ජිවිත කතා පුවත් යලි සිහිකරමින් ඒ කතාන්දර අසන්නට තමාත් ආසා කලාක් මෙන් අනෙක් ළමෝත් ආසා වනු ඇතැයි සිතුවාය.එබැවින් ඈ ඒ කතන්දර ලියන්නට සිය මව උනන්දු කළා ය.පසුව “ලිට්ල් හවුස්” කතා මාලාව බවට පත් වූ ප්‍රථම අත්පිටපත ලෝරා ගේ අතින් ලියවුනේ “pionneer girl” නමිනි.එයින් අල්මන්සෝ වයිල්ඩර් හා විවාහ වනතුරු ම ගෙවුණු ලෝරා ගේ මුළු ළමා වියම විස්තර කෙරිණි.....


                                                          -පෙරවදන , ලෝරා ගේ කෘතියේ සිංහල  පරිවර්තනය (මෙය පොත් පහකින් සිංහලට පරිවර්තනය වී ඇත) ගංගා නිරෝෂිණී සුදුවැලිකන්ඳ , විජේසුරිය ග්‍රන්ථ කේන්ද්‍රය



****මොවුන් බිත්ති මුළු වල දකින්න ලැබෙන මිනිසාට  විෂ රහිත කුඩා විශේෂයකි. දේහ වර්ණය සුදු පැහැයේ සිට ලා රෝස පැහැයක් ගනී.සිරුරෙන් තරමක ගඳක් විහිදුවයි.


*****මකුළු පවුල් වල සාමාන්‍යයෙන් පිරිමි සතෙක් නැත.මකුළු සහවාසය අවසන් වූ වහාම මකුළු ගැහැණු සතා පිරිමි සතාව අහාරයට ගනු ලබයි.ඉහත මකුළු පවුලේ කතාව හුදු සාහිත්‍යමය කරුණක් පමණි.