Tuesday, June 28, 2016

පුංචි දඩයක්කාරිය ඇශෝල්පන්

තෙරක් නොපෙනන තුන්ද්‍රාව

සීතලෙන් රතුපාට වුනු කම්මුල් , නරි සමෙන් මසපු තොප්පිය, දකුණතේ පැලපදියම් වී ඉන්න දඩයම් උකුස්සා ඇශෝල්පන් ට එක්කළේ අපූරු චමත්කාරයක්. ඇය තමයි දැනට ලොව වාසය කරන එකම උකුසු දඩයක්කාරිය.
 යන්තම් අවුරුදු දාහතරක් වයස ඇය, ඇගේ සමවයසේ පිරිමි ළමයින් හට ලජ්ජා හිතෙන තරමේ දක්ෂතා වලින් පිරුණු තැනැත්තියක්. තම උකුස්සාත් රැගෙන ඈත තුන්ද්‍රා වල කරක්ගසන්නට පුරුදු වී සිටින ඇය, හවසට ගෙදර එන්නේ වැලි මීයෙක් එහෙමත් නැත්නම් පුංචි ක්ෂීරපායී සතෙක් පැත්තෙන් එල්ලාගෙන.
අවුරුදු දාහතරක පුංචි දැරිවියකගේ ජීවිතය මේ අකාරයෙන් ගෙවීම ගැන රස්තියාදුකාරයාගේ මනසට ඇති කලේ අමුතු හැඟීමක්. නමුත් ඇශෝල්පන් නම් ඉන්නේ ඇගේ ජීවිතය ගැන උපරිම තෘප්තියකින්.

"මං ආසයි අස්සයගේ පිටේ යනගමන් මගේ උකුස්සාට මගේ පියා කියාදුන්නු කතා කියාදෙන්න, මට හිතෙනව උට ඒව තේරෙනවා ඇති කියල. මම මගෙ තාත්ත ට ඇරුනම වැඩිපුරම ආදරේ මගෙ අම්මටයි ආච්චිටයි මගෙ මේ උකුසු පැටියටයි. "
පුංචි ඇශෝල්පන්

පුංචි ඇශෝල්පන් නිහඬ තෙරක් නොපෙනෙන තුන්ද්‍රවට පෙම් කරන්න අරං දැනට යන්තම් අවුරුද්දක්. උදෑසන  තුන්ද්‍රවේ සීතලෙන් මිරිකුණු කූඩාරමක ගුලිවෙලා නිදන් සිටින ඇශෝල්පන් ඇයගේ මව විසින් අවදි කරවනව. සම වයසේ සිටින  ඕනෑම දරුවෙක් මෙන් කම්මැලි ඈ ගේ සුදානම තවත්  පොරෝනය තුලට වී නිදිලොවට දිවයාමට. නමුත් ඇගේ මවගෙන් නම් බුරුලක් නැතිපාටයි.
කුඩාරම මධ්‍යයේ තිබෙන බොයිලේරුව ලඟට යන ඇශෝල්පන් ගිනි තපිමින් ඉන්න ඇගේ පියාට  හවුල් වෙනව. ළඟදීම පැමිණෙන ශීත කාලය වෙනුවෙන් අහාර රැස්කිරීම ගැන දෙදෙනා අතර නොදැනුවත්වම  දිගු කතාවක් ඇතිවෙනව.

ඇගේ පියාගේ බලාපොරොත්තුව තුන්ද්‍රවේ නැගෙනහිර දෙසට දින කිහිපයක් දඩයමේ යාමට. ඇශෝල්පන් ගේ දෑස දීප්තිමත්. ඇය දිගු කාලයක් තිස්සේ හීන මැව්ව දිගු දඩයම් චාරිකාවට දින එළැඹිලා!.
ඇශෝල්පන් තම පියා සමගින් දිගු දඩයම් චාරිකාවට සුදානම් වෙනව, ඔවුන් දින පහක් තුන්ද්‍රාව ඔස්සේ දඩයමේ යාමට නියමිතයි.

ඇශෝල්පන් ගේ පියා තමන් සතු දක්ෂම උකුස්සාව මේද අඩංගු අහාර වලින් සංතෘප්ත කරවනව.  වෙනදාට බරප්පතලක් නොමැතිව කෑම කන  උකුස්සාට දැන් පැවරී තිබෙන වගකීම  වැටහිලා වගෙයි!  ...

අංශක බින්දුව  ආසන්නයේ පවතින උෂ්ණත්වයක් යටතේ දඩයම් කිරීම ඉතා අපහසු කාර්යයක්. ශරීරයේ ශක්තිය, අභ්‍යන්තරය උණුසුම්ව තබාගැනීමට වැයවන හේතුව නිසාවෙන් දඩයක්කරුවන් ඉක්මනින්ම වෙහෙසට පත්වෙනව, මේ නිසාම ඇශෝල්පන් ගේ මව, ඇශෝල්පන්  දඩයමේ රැගෙන යාම ගැන සිටින්නේ තරමක  බියකින්. නමුත් ඇගේ එකම සැනසීම වන ඇශෝල්පන් ගේ පියා නිසාවෙන් ඇගේ බිය, නිසල තුන්ද්‍රාවේ ඈතට පාවී යනව.

කාන්තාරයේ වැලිකුණාටු ඇතිවනවාක් මෙන්ම මේ පළාතේ හිම කුණාටු ඇති වීම අරුමයක් නොවන නිසා  ඇශෝල්පන්ගේ පියා ඈත නැගෙනහිර කාලගුණය ගැන මනාව විමසිල්ලෙන් සිටිනව,
දින පහකට ප්‍රමාණවත් ආහාර , නරි හමෙන් නිමකරපු කබා , උකුස්සාට කැවීමට මේද කුට්ටියක් , අහාර පිසින භාජන , දර කැබලි මේ හැමදේම වෙනම අශ්වයෙකුගේ පිටේ එල්වනව. ඔවුන් රාත්‍රිය ගත කරන ගල්ගුහා අසල දිය උල්පත් තිබෙන නිසා විශාල බරකින් අමතර අශ්වයා නිදහස්.

මේ දිනවල ඇශෝල්පන් සිටින්නේ අමුතුම සතුටකින්, ඇගේ නොයිවසිල්ල ඇගේ ආත්අම්මාටත් දකින්න ලැබී ඇති හැඩයි.

" ඇශෝල්පන් ගේ තාත්තත් ඔය වගේම තමයි පුංචි සන්නියේදී. දිග දඩයම් දවස් කියන්නෙ එයාට ඇඟිලි ගනිමින් බලං ඉන්න කාරණයක්. ඒ කාලේ අපිත් ඇශෝල්පන් ගේ අම්ම වගේ , හිතේ ගින්දරක් තියන් ජිවත් උනේ දඩයමේ ගිය කාලෙට. දැන් අපි නාකි උනාට ඒ දවස් වල හොඳට දුවල පැනල එයාලට පහසුවෙන් දඩයමේ යන්න ඕනේ කලමනා ටික හදල දුන්න, මට ආඩම්බරයි මගෙ මිනිබිරී ගැන, මේ ලෝකෙටම ඉන්නෙ එක්කෙනයි කියන්නෙ පොඩි දෙයක් නෙවේනෙ. අනික දැන් ඉන්න කොල්ලොත් එක්ක බැලුවහම ඒකි කොච්චර ආඩම්බර වෙන්න ඕනෙද.මට ආස කවද හරි මං ජිවත් වෙලා හිටියොත් , මගෙ කෙල්ල , එයැයිගෙ තාත්ත වගේ දිග දඩයම් චාරිකාවක් යනවා දකින්න. "

කෙමෙන් කෙමෙන් චාරිකාවට දින ලං වෙනව. ඇශෝල්පන් ගේ මව දඩයක්කරුවන් දෙදෙනා නොපෙනී යන තුරු හිතේ සාංකාවකින් බලාන ඉන්නව.


පළමුවන දඩයම් දිනය

ඇශෝල්පන් හා ඇගේ පියාගේ පළමු ගමනාන්තය අල්තායි කඳුවැටියෙන් නැගෙනහිරට වෙන්නට කන්ද තුල පිහිටා තිබෙන ගුහාවක් වෙතට. විශාල ප්‍රමාණයේ කඳුකර මුගටින්ට(Mountain Weasel) ප්‍රසිද්ධ මේ ප්‍රදේශය තුලින් සැලකිය යුතු දඩයම් ප්‍රමාණයක් කරගැනීම තමයි ඔවුන්ගේ අරමුණ.
කඳුකර මුගටියෙක්


නැගෙනහිරට කිලෝමීටර් 50ක පමණ  දිගු ගමනකින් පසුව, ගුහාවට පැමිණෙන ඇශෝල්පනුත් ඇගේ පියාත් කෙටි විවේකයක් ගැනීමට සැරසෙනව. ඇශෝල්පන් ට ඇගේ පියාගෙන් උත්තර සොයා දැනගත යුතු ප්‍රශ්න ගණනාවක් තිබෙනව වගෙයි.

" තාත්තේ අර ගුහාවේ ඇඳලා තියෙන්නෙ මොනවද?" කුතුහලයකින් යුතුව ඇශෝල්පන් විමසන්නට වුණා.
"ඒ  දුව  අපේ මුතුන්මිත්තන්ගේ කළා නිර්මාණ. එයාල මේ පළාතේ දඩයමේ ඇවිත් වෙහෙස නිවාගන්න ඇඳපුව.
"

ගුහා චිත්‍ර

ආදී කසාක්ස්ථාන ජනයා දඩයම මගින් තම බඩගිනි නිවාගත්  සංචාරක ජීවන රටාවකට හුරුවුණු ජනතාවක්. පසුකලකදී කුඩාරම් ගසා අශ්වයින් බැටළුවන් වැනි සතුන් ඇති කිරීමට වගේම අර්ධ සංචාරක දිවිපෙවෙතකට හුරුවුණු ඇශෝල්පන් ගේ පියාගේ පරම්පරාව, කසාක් වරුන්ගේ ජීවන විවිධත්වය පෙන්නුම් කරන අපූරු උදාහරණයක්.

"අපි දඩයම් ජිවිතයට කැමැතියි. ඒක අපේ මුතුන්මිත්තෝ අපිට දුන් දේවල්. මේ එයාලගේ දැනුම. ඔවුන් කරුණාවන්ත නිසා තමයි අද අපි අපේ බඩගින්න් නිවගන්නෙත්.  ඔවුන් අපිට කියල දුන්න උකුස්සොත් එක්ක කතා කරන විදිය. උන්ව පුරුදු කරන විදිය,අපි ඔවුන්ට ණයගැතියි ඒ දැනුම ලබාදුන්නට......''



-මතු සම්බන්ධයි

Thursday, June 23, 2016

අල්තායි සහ කුරුමිට්ටෝ (1 කොටස)

ල්තායි කඳුවැටිය ආසියාවේ හදවත වගේ. ඇය සුන්දර ස්ටෙප්ස් තෘණ භුමි කාන්තාර ටයිගා වනාන්තර මේ හැමදෙයක් ම දරාගෙන බොහොම ප්‍රතාපවත් විදිහට නැගීසිටිනව. පැරණි තුර්කි වගේම මොන්ගෝලියන් මිනිසුන් ඇයට වශී වෙලා වෙන්න ඇති ස්වර්ණමය කඳුවැටිය විදිහට නම් කරන්නත් ඇත්තෙ.

 අදටත් අල්තායි සැලකෙන්නේ ලෝකයේ නොකිලිටි ස්වභාවික පරිසර පද්ධතියක් විදිහට. එහෙම උනත් අද මිනිසුන් පරිසරයට කරන විනාශය දැක්කම, රස්තියාදුකාරයාට වෙලාවකට පුදුමයකුත් ඇතිවෙනව. සමහරක් විට ඒකට හේතුව අඩු ජනගහණ ඝනත්වය වෙන්නත් ඇති. ඒ කොහොම වුනත් ඇගේ නොවෙනස්වන සුළු ස්වභාවය ඇත්තටම පුදුම සහගතයි!.

රස්තියාදුකාරයා මේ පළාත ගැන සොයාගත් විස්තර වල හැටියට, මේ පළාත සංස්කෘතිමය වශයෙන් බොහොම ඉපැරණි යුගයක් දක්වා විහිදී යන බව දැනගන්න  ලැබුණ.ඒ අතර වැඩියෙන්ම වැදගත් වුනේ අල්තායි පලාතට මීට වසර මිලියනයකට පමණ පෙර මිනිසුන් පැමිණ ජනාවාස කර තිබීම. අපූරු පරිසරයක් වුවත් ඔවුන්  ජිවත් ජිවත් වීමට විශාල සටනක් ගෙනියන්න ඇති. රස්තියාදුකාරයා දැකපු විදිහට මේ අවුරුදු මිලියනයක කාලසීමාව තුල මේ හේතුව නිසාම ඔවුන් තුල විශාල විපර්‍යාස  ඇතිවෙන්න පටන් අරන්.  උදාහරණ විදිහට දීර්ඝකාලින ජානමය විපර්යාස වගේම පෙනහළු ආශ්‍රිත වෙනස්කම් හඳුන්වා දෙන්න පුළුවන්.
සාමාන්‍යයෙන් මිනිසුන්ට අඩු ඔක්සිජන් තත්ත්ව යටතේ ජීවත් වීම ඉතා අපහසු කාර්යයක්. ඒත් මේ අපූරු කඳුකර මිනිසුන් අඩු හිමොග්ලොබින් (රුධිරයේ ඔක්සිජන් පරිවහනය වීම වෙනුවෙන් පෙනී සිටින රසායනික සංකීර්ණයක්)   මට්ටම්  යටතේ ජීවත් වීමට අනුවර්තනය වෙලා තිබෙනව. ඒ වගේම පෙනහළු වල සිදුවුණු පරිමාවේ වැඩිවීම් නිසා ඔවුන්ට පහසුවෙන් ගැටළුවකින් තොරව ආශ්වාස කිරීමට හැකියාව ලබා දී තිබෙනව.

අල්තායි සහ ඇගේ දරුවන්

රස්තියාදුකාරයා කසාක්ස්ථාන අල්තායි සංචාරයේදී  ප්‍රධාන වශයෙන්ම බලාපොරොත්තු වුනේ අල්තායි කඳුවැටියේ දරුවන් හමුවීම. ඔවුන් අපූරු මිනිසුන් කොට්ටාශයක්. නරි හමෙන් නිමකරපු ඇඳුම් ඇඳගත් ඔවුන්ගේ උරහිසේ වසා සිටින්නේ විශාල ප්‍රමාණයේ උකුස්සෙක්. මේ තමයි  අවුරුදු දහස් ගණනක් තිස්සේ හවුලේ බඩගිනි නිවාගත් අල්තායි දඩයක්කරුවන්ගේ දඩයම් සහකරු.

උකුස්සන් ගැන මීට පෙර පළ වූ සටහන


රස්තියාදුකාර දේශාටනය - අල්තායි කඳු හරහා 
අල්තායි කියන්නෙ මැදි නැගෙනහිර ආසියාවේ සිට විහිදෙන කඳුවැටියක්. මේ  කඳුවැටිය රුසියාව චීනය මොන්ගෝලියාව සහ කසාක්ස්ථානය හරහා ගමන් කරනව.අමාරුවෙන් අහස් ගව්ව සිපග...
 
දැනට මේ උකුසු දඩයක්කරුවන් මුළු ලෝකයටම ඉතුරු  වී සිටින්නෙ හැත්තෑවක් පමණ ප්‍රමානයක්. එයිනුත් මොවුන් කසාක්ස්ථාන සහ කිර්ගිස්ථාන කාලාපයට පමණක් සීමා වී තමන්ගේ ජීවිකාව පවත්වාගෙන යනව.
මේ චාරිකාවෙදි රස්තියාදුකාරයාගේ මූලික අරමුණ වුනේ උකුසු දඩයක්කරුවන් අතර පුරාවෘත්තයක් ලෙසින් හැඳින්වෙන දඩයක්කරුවෙක් සහ එකම දඩයක්කාර කාන්තාව වන ඔහුගේ දුවණිය ඇශෝල්පන් හමුවීම.
ඔහු හැඩිදැඩි පුද්ගලයෙක්.අශ්වයාගේ රේන්ස් පටිය තනි අතින් අල්ලාගෙන අනෙක් අතේ උකුස්සාව තබාගෙන පිම්මේ තමන්ගේ අශ්වයාව දැක්කීමට ඔහු අති දක්ෂයෙක්. සීත කාලයට ඇඳුම් නිර්මාණයට අලුත් නරියෙක් නැතිනම් වැලි මීයෙක් දඩයම් කිරීමට ඇශෝල්පන් ගේ පියා උදේම පිටත් වී යනවා. ඔහුගේ අරමුණ ඉක්මන් දඩයමක්. නමුත් තෙරක් නොපෙනෙන තුන්ද්‍රවේ දඩයමක් සෙවීම පහසු දෙයක් නෙවෙයි.එමනිසා ඇශෝල්පන් ගේ පියා දඩයමක ඉඟියක් ලබාගන්න පුංචි කඳුගැටයක් මුදුනට නගින්න තීරණය කරනව.
ඇශෝල්පන් ගේ පියා

ඔහුගේ උකුස්සා සුදානමින්. ඇශෝල්පන් ගේ පියා ගේ තියුණු දෑස් ඈත සැඟවෙමින් ගමන් කරන නරියෙකුගේ සේයාව දකිනව. ඇසිල්ලකින් ඔහු තම උකුස්සාව ඉහලට මුදාහරිනව. ඒ ඔහුට හා උකුස්සාටම අනන්‍ය වුනු විසිල් හඬක් සමගින්. ක්ෂණිකව ඉහල නැගි උකුස්සා තම දඩයම හඳුනාගෙන ඇසිල්ලකින් දඩයම මතට පතිත වෙනව. ඒ තම වක් වූ තියුණු නිය විහිදාගෙන.
විනාඩි කිහිපයක් පවතින සටනකින් පසුව උකුස්සා ජයලබනව.

උකුස්සා මොවුන්ට දරුවෙක් වගේ!

ඇශෝල්පන් ගේ පියා  තමන්ගෙ අපූරු සහයකයා වෙනුවෙන් දඩයමේ හොඳම කොටස විදිහට ඔවුන් සලකන සතාගේ පෙනහළු කොටස තමන් විසින්ම උකුස්සාට කැවීම සිදුකරනව. සාර්ථක දඩයමකින් පසුව ඔහු උකුස්සාත් අතේ තබාගෙන, අශ්වයාගේ පසෙකින් එල්ලාගත් දඩයමත් රැගෙන, තමන්ගේ නිවස වෙත පැමිණෙනව.

හම ගැලවූ නරියන් 

දඩයමේ හොඳම කොටස විදිහට ඔවුන් සලකන සතාගේ පෙනහළු කොටස...


අපූරු මිනිසා

එය සීතලෙන් පිරුණු දිනයක්. වෘත්තාකාර කූඩාරමක, උණුසුම් සුප් පානයක් සමඟ ඇශෝල්පන් ගේ පියාත් තවත් දඩයක්කරුවන් දෙදෙනෙක් රස්තියාදුකාරයා සමඟ පිළිසඳරට එක් වුණා.
ඔවුන්ගේ දැනට ජිවත් වෙන නියම දඩයක්කරුවන් හැත්තෑවක් පමණ සිටිනව. ඒ අතරින්  බොහෝ දෙනෙක් වයසක උදවිය. මේ අපූරු මිනිසුන් චිරාගත සම්ප්‍රදායක් ලෙස තමන්ගේ පුත්‍රයාට(කලාතුරකින් දුවණියට) තමන් ලබාගත් රහසිගත දැනුම ලබාදීම සිදුකරනව.
"
අපිට ඉන්න එකම සැනසීම අපේ දරුවන්. ඔවුන් අපේ දැනුම ඉදිරියට ගෙනියනව.ඒ හැම දෙකටම අපි ඔවුන්ව පුහුණු කරලා සුදානම් කරවනව. මේ සත්තු අපගේම දරුවන් වගේ. අපේ බිරින්දෑවරු දන්නව ඔවුන්ට වඩා අපි අපේ සත්තුන්ට ආදරේ වග..."

ඔවුන් ඔවුන්ගේ දරුවන්ට අවුරුදු දහයක් පමණ වූ විට, උකුස්සන් පුරුදු පුහුණු කරවීම සඳහා රැගෙන යනව.
"
අපි අපේ දරුවන්ට ඔවුන්ටම කියල උකුස්සෙක් ලබාදෙනව,ඔවුන් මේ වෙනුවෙන් ප්‍රපාතයක ඉදි කරලා තිබෙන උකුසු කූඩුවකින්උකුසු පැටවෙක් ලබාගත යුතුයි.මේක කරන්න අපි අපේ දරුවන් කඹයකින් ගැටගහල උකුසු කූඩුව වෙත ප්‍රවේසමෙන් පාත්කරනව.ඒක භයානකයි තමයි. ඒත් ඔවුන් ඔවුන්ගේ ජීවිකාව සලසාගත යුතුයි. අපි වගේ තුන්ද්‍රාවෙ නිදහසේ ඇවිදයාමට ඉගෙනගත යුතුයි..."

නමුත් එය ඔවුන්ගේ මතය වුවත් වර්තමානයේ දරුවන් ඔවුන්ගේ අපූරු ශාස්ත්‍රය ඉගෙනගැනීම ප්‍රතික්ෂේප කරන බවක් ඔවුන් බොහොම දුකකින් යුතුව පවසන්නට වුණා.
         
"
දැන් කාලයේ දරුවන්ට උවමනා කරල තියෙන්නෙ කලිසමක් ඇඳන් නගරයට යන්න. ඔවුන් සින්දු අහන්න, සල්ලි හොයන්න බොහොම ආසයි. මේ දඩයම ශීතල මැද්දේ හුදකලාවේ තමයි කරන්නෙ. අපේ දරුවන්ට ඕනේ අලුත් දේවල්. ඔවුන්ට මේවයේ අගයක් නැහැ. එයාල කැමති උලාන්බටෝර්(මොන්ගෝලියාවේ අගනුවර) නැත්නං කසාක්ස්ථානයට එහෙමත් නැත්නං රුසියාවට යන්න..."


-මතු සම්බන්ධයි